PL/CZ informace – zákony – předpisy – pozvánky a pod. CZ/PL informacje – ustawy – przepisy – zaproszenia itp.
Polská ekonomika závisí na NPO. Firmy jsou stále méně ochotné investovat.*
Polska gospodarka uzależniona od KPO. Firmy coraz mniej chętne do inwestowania.*
Polská ekonomika závisí na NPO. Firmy jsou stále méně ochotné investovat.
Ekonomické prognózy jasně ukazují, že ekonomové s investicemi počítají. Jde především o prostředky z Národního plánu obnovy (NPO), které se týkají například větrných elektráren nebo výstavby vysokorychlostních tratí. A co investice do ekonomiky mimo peníze EU? Nejnovější studie Ústředního statistického úřadu ukazuje, že není důvod k radosti. Zvyšování investic plánuje stále méně společností.
Podle nejnovější studie Ústředního statistického úřadu dokonce 31,3 % průmyslových podniků letos plánuje, oproti loňsku, pokles investic. To je 0,9 procentního bodu méně než o tři měsíce dříve, ale o 3,5 procentního bodu před více než rokem, takže informace nejsou pozitivní. Ještě horší je, že za tři měsíce vzrostl o 0,5 procentního bodu počet firem deklarujících „výrazný“ pokles investic a meziročně o 4,1 procentního bodu což znamená, že stále více výrobních subjektů činí radikální rozhodnutí ohledně investic.
A náš letošní hospodářský růst o 3,5 % (medián z února) měl být podle prognóz založen na investicích. Ekonomové předpovídající takový růst se však více zabývají penězi proudícími do ekonomiky z NPO než rozhodnutími samotných společností. Polsko již nasmlouvalo čtvrtinu finančních prostředků pro celý NPO – 47 miliard PLN v grantech a 20 miliard PLN v půjčkách, oznámila v pátek ministryně financí Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. Dosud bylo vyplaceno více než 5 miliard PLN za čisté ovzduší, 1,2 miliardy PLN za zemědělství, 0,5 miliardy PLN za odstranění mezer v přístupu k vysokorychlostnímu internetu, 0,5 miliardy PLN za železniční tratě a 400 milionů PLN za bezpečnou dopravu.
Průmysl přestává investovat
Pouze 19,6 % průmyslových podniků plánuje zvýšit své investice, tedy až o 6,9 procentního bodu méně než v listopadu (předchozí průzkum) a o 8,8 procentního bodu méně než před rokem — podle výzkumu Centrálního statistického úřadu.
I když data nejsou dobrá, ze všech sektorů polské ekonomiky je průmysl nejvíce zaměřen na růst investic. V dopravě a ubytování a stravování jen 16,1 % subjektů plánuje vyšší výdaje, 14,7 % v maloobchodě, 14,3 % ve stavebnictví a 11,4 % ve velkoobchodě.
Jedinou útěchou je, že indikace poklesu úrovně investic mimo průmysl se v žádném jiném odvětví meziročně nezhoršily a k největšímu poklesu negativního postoje k investičním výdajům došlo v odvětví dopravy a skladování – meziročně o 3,1 procentního bodu bylo méně „klesajících“ odpovědí a jejich podíl se snížil na 23,8 %.
Pokud investují, do čeho investují?
Celých 77,9 % výrobních podniků deklarovalo, že jejich hlavním investičním směrem budou stroje a technická zařízení, dále pozemky a budovy (24,9 %). V posledně jmenovaném případě je zcela zřetelný pozitivní posun jak oproti listopadu, tak i meziročně – o 2,1, resp. 2,5 procentního bodu.
V odvětví ubytování a stravování je zřetelný nárůst ochoty investovat do strojů a zařízení oproti únoru loňského roku (+10,4 procentních bodů r/r na 27,3 %) a ve vzdělávání zaměstnanců (+4,8 procentních bodů na 24,5 %). Oproti listopadu došlo k výraznému posunu směrem k výdajům na školení zaměstnanců v odvětví ubytování a stravování (+10,2 procentních bodů na 24,5 %), ve velkoobchodě (+5,8 procentního bodu na 18,8 %) a ve stavebnictví (+4,7 procentního bodu na 16,3 %).
Plány na investice do výzkumu a vývoje vypadají slabě. Zde na to klade největší důraz průmysl, ale stále jen 17,6 % společností zařadilo toto téma na svůj seznam priorit, což je o 0,2 procentního bodu více méně než v listopadu a o 1,9 procentního bodu méně než v únoru 2024. Nejmenší zájem o výzkum a vývoj mají dopravní podniky, a to pouze 0,6 % řadí výzkum a vývoj na seznam hlavních investičních cílů.
Zájem o nákup dopravních prostředků klesá. V případě sektoru dopravy a skladování jde o pokles až o 2,8 procentního bodu od listopadu a 2,3 procentního bodu r/r na 41,2 %. Ve velkoobchodě došlo k jasnému poklesu od listopadu (-2,5 procentního bodu), ale na druhé straně došlo k meziročnímu nárůstu (+0,4 procentního bodu) na 17,1 procenta. V tomto odvětví až 41,4 % respondentů deklaruje, že nemá žádné investiční plány, tedy o 2 procentní body více než před rokem.
Postoj k investování je ještě horší v sektoru ubytování a stravování (43,5 %, zde však došlo k poklesu pesimismu, který klesl až o 7,7 procentního bodu negativních odpovědí meziročně a 7,9 procentního bodu oproti listopadu.
V čem je problém?
Celých 58,5 % průmyslových podniků uvádí mezi investičními bariérami vysoké náklady a tyto reakce vzrostly meziročně až o 4,2 procentního bodu, tedy realizace investic se jednoznačně prodražila. Musela však klesnout ve stavebnictví a ubytování/stravování, protože meziročně klesl počet firem stěžujících si na investiční náklady o 6,4 respektive 7,7 procentního bodu.
Po průmyslu si maloobchod nejvíce stěžuje na náklady na realizaci investic (55,1 % odpovědí).
Největší problémy se získáváním financí má stavebnictví, ale jen 14,6 % společnosti uvedlo, že se jedná o investiční překážku. Nejméně problémů s financováním mají výrobní podniky (11,3 %).
Nejvíce si však stěžují na délku řízení o získání souhlasu s investicí, a to 16,5 % to označilo za překážku, která jim brání vkládat peníze. Zde se ale procento negativních odpovědí naštěstí meziročně snížilo o 1,9 procentního bodu.
Výrobní společnosti nemají větší problémy s najímáním pracovníků v případě investice, protože jen v 11,3 % tato problematika byla zařazena na seznam investičních bariér a jedná se o stejný problém (stejný počet odpovědí) pro maloobchod. Pro stavební firmy je to ale výrazná bariéra, neboť 20,9 % zařadilo zaměstnanost na seznam investičních překážek, což je o 0,7 procentního bodu meziročně více.
Vysoká inflace je vnímána jako bariéra z 28,2 % pro stavební firmy, 27,2 % pro dopravu a 25,8 % pro maloobchod.
Na nejasné, nejednotné a nestabilní regulace si stěžují především dopravní podniky (27,5 %, +0,2 procentního bodu r/r) a stavební firmy (26,6 %, -3,9 procentního bodu r/r).
Nejistá makroekonomická situace brání investovat až 38,9 % respondentů. výrobních společností (+0,9 procentního bodu r/r) a 32,2 % maloobchodní společnosti. Na nedostatečnou poptávku si stěžuje 23,6 % dotázaných. průmyslových subjektů (+2,3 procentního bodu) a % stavebnictví (+2,5 procentního bodu r/r).
Autor: Jacek Frączyk, redaktor Business Insider Poland
Polska gospodarka uzależniona od KPO. Firmy coraz mniej chętne do inwestowania.
W prognozach dla gospodarki przebija się wyraźnie, że ekonomiści liczą na inwestycje. Chodzi głównie o środki z Krajowego Planu Odbudowy angażowane np. w farmy wiatrowe czy budowę linii szybkiej kolei. A jak jest z inwestycjami w gospodarce poza pieniędzmi unijnymi? Najnowsze badanie GUS wskazuje, że nie ma powodów do radości. Zwiększanie inwestycji planuje coraz mniej firm.
Według najnowszego badania GUS aż 31,3 proc. przedsiębiorstw przemysłowych planuje w tym roku spadek inwestycji względem tego, co było w roku ubiegłym. To o 0,9 pkt proc. mniej niż trzy miesiące wcześniej, ale o 3,5 pkt proc. więcej niż rok temu, więc informacja nie jest pozytywna. Jeszcze gorzej, że w ciągu trzech miesięcy wzrosła o 0,5 pkt proc. liczba firm deklarujących „znaczący“ spadek inwestycji, a rok do roku o 4,1 pkt proc. co oznacza, że radykalne decyzje względem inwestowania podejmuje coraz więcej produkcyjnych podmiotów gospodarczych.
A to na inwestycjach miał według prognoz opierać się w tym roku nasz 3,5-procentowy (mediana prognoz z lutego) wzrost gospodarczy. Ekonomistom prognozującym taki wzrost chodzi jednak bardziej o napływające do gospodarki pieniądze z KPO, niż decyzje samych firm. Polska zakontraktowała już jedną czwartą środków całego KPO — 47 mld zł grantów i 20 mld zł pożyczek — przekazała w piątek minister funduszy Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz. Wypłacono dotąd ponad 5 mld zł na czyste powietrze, 1,2 mld zł na rolnictwo, 0,5 mld na niwelowanie białych plam w dostępie do szybkiego internetu, 0,5 mld na linie kolejowe oraz 400 mln na bezpieczny transport.
Przemysł przestaje inwestować
Wzrost inwestycji planuje już tylko 19,6 proc. firm przemysłowych, czyli o aż 6,9 pkt proc. mniej niż w listopadzie (poprzednie badanie) i o 8,8 pkt proc. mniej niż rok temu — wynika z badań GUS.
Choć dane nie są dobre, to i tak przemysł z wszystkich sektorów polskiej gospodarki jest najbardziej nastawiony na wzrost inwestycji. W transporcie oraz w zakwaterowaniu i gastronomii tylko po 16,1 proc. podmiotów planuje większe nakłady, w handlu detalicznym 14,7 proc., w budownictwie 14,3 proc., a w handlu hurtowym 11,4 proc.
Pocieszające jest tylko, że wskazania odnośnie do spadku poziomu inwestycji poza przemysłem nie pogorszyły się rok do roku w żadnym innym sektorze, a największy spadek negatywnego nastawienia do wydatków inwestycyjnych nastąpił w sektorze transportu i magazynowania — o 3,1 pkt proc. rdr mniej było „spadkowych“ odpowiedzi i ich udział obniżył się do 23,8 proc.
Jeśli inwestują, to w co?
Aż 77,9 proc. firm produkcyjnych zadeklarowało, że ich głównym kierunkiem inwestycyjnym będą maszyny i urządzenia techniczne, a na drugim miejscu są grunty i budowle (24,9 proc.). W tym drugim przypadku zauważalne jest dość wyraźne pozytywne przesunięcie zarówno w porównaniu do listopada, jak i rok do roku — o odpowiednio 2,1 i 2,5 pkt proc.
W branży zakwaterowania i gastronomii widać wyraźny wzrost chęci do inwestowania w maszyny i urządzenia w porównaniu do lutego ub.r. (+10,4 pkt proc. rdr do 27,3 proc.) oraz w szkolenie pracowników (+4,8 pkt proc. do 24,5 proc.). W porównaniu z listopadem mocne przesunięcie w kierunku nakładów na szkolenia pracowników nastąpiło w branży zakwaterowania i gastronomii (+10,2 pkt proc. do 24,5 proc.), w handlu hurtowym (+5,8 pkt proc. do 18,8 proc.) oraz w budownictwie (+4,7 pkt proc. do 16,3 proc.).
Słabo prezentują się plany inwestycji w badania i rozwój. Tu największy nacisk kładzie na to przemysł, ale i tak tylko 17,6 proc. firm umieściło to zagadnienie na liście swoich priorytetów, czyli o 0,2 pkt proc. mniej niż w listopadzie i o 1,9 pkt proc. mniej niż w lutym 2024 r. Najmniej zainteresowane badaniami i rozwojem są firmy transportowe, bo tylko 0,6 proc. umieszcza B+R na liście głównych celów inwestycyjnych.
Maleje zainteresowanie kupnem środków transportu. W przypadku sektora transportu i magazynowania spadek jest o aż 2,8 pkt proc. od listopada i 2,3 pkt proc. rdr do 41,2 proc. W handlu hurtowym nastąpił wyraźny spadek od listopada (-2,5 pkt proc.), ale za to wzrost rok do roku (+0,4 pkt proc.) do 17,1 proc. W tej branży brak jakichkolwiek planów inwestycyjnych deklaruje aż 41,4 proc. podmiotów, czyli o 2 pkt proc. więcej niż rok temu.
Jeszcze gorsze nastawienie do inwestowania jest w sektorze zakwaterowania i gastronomii (43,5 proc.), ale tu nastąpił spadek pesymizmu, bo ubyło aż 7,7 pkt proc. negatywnych odpowiedzi rok do roku i 7,9 pkt proc. w zestawieniu z listopadem.
Co przeszkadza?
Aż 58,5 proc. firm przemysłowych wśród barier inwestycyjnych wskazuje ich wysokie koszty i takich odpowiedzi przybyło aż 4,2 pkt proc. rok do roku, czyli realizacja inwestycji najwyraźniej podrożała. Musiała natomiast stanieć w budownictwie i zakwaterowaniu/gastronomii, bo tu rok do roku liczba firm narzekających na koszty inwestycji spadła o odpowiednio 6,4 i 7,7 pkt proc.
Po przemyśle najbardziej na koszty realizacji inwestycji narzeka handel detaliczny (55,1 proc. odpowiedzi).
Z pozyskiwaniem źródeł finansowania największe problemy ma budownictwo, ale tylko 14,6 proc. firm wskazało, że jest to barierą inwestycyjną. Najmniej problemów mają z finansowaniem firmy produkcyjne (11,3 proc.).
Te jednak najbardziej narzekają na długotrwałość procedur uzyskania zgody na inwestycje, bo 16,5 proc. wskazało to jako barierę powstrzymującą je przed wykładaniem pieniędzy. Tu odsetek negatywnych odpowiedzi jednak na szczęście zmalał o 1,9 pkt proc. rdr.
Firmy produkcyjne nie mają wielkich problemów z zatrudnieniem pracowników na wypadek inwestycji, bo tylko 11,3 proc. ustawiło to zagadnienie na liście barier inwestycyjnych i takim samym problemem (tyle samo odpowiedzi) jest to dla handlu detalicznego. Znaczącą barierą jest to jednak dla firm budowlanych, bo 20,9 proc. umieściło zatrudnienie na liście barier inwestycyjnych, a jest to o o 0,7 pkt proc. więcej rdr.
Wysoką inflację jako barierę postrzega 28,2 proc. firm budowlanych, 27,2 proc. transportowych i 25,8 proc. handlu detalicznego.
Na niejasne, niespójne i niestabilne przepisy narzekają głównie firmy transportowe (27,5 proc., +0,2 pkt proc. rdr) oraz budowlane (26,6 proc., -3,9 pkt proc. rdr).
Niepewna sytuacja makroekonomiczna powstrzymuje przed inwestycjami aż 38,9 proc. firm produkcyjnych (+0,9 pkt proc. rdr) i 32,2 proc. firm handlu detalicznego. Na niedostateczny popyt narzeka 23,6 proc. podmiotów przemysłowych (+2,3 pkt proc.) i 20 proc. budowlanych (+2,5 pkt proc. rdr).
Autor: Jacek Frączyk, redaktor Business Insider Polska