PL/CZ informace – zákony – předpisy – pozvánky a pod. CZ/PL informacje – ustawy – przepisy – zaproszenia itp.
POLSKA. Duże zmiany od sierpnia. Będzie dodatkowy urlop i nowe uprawnienia w pracy.
POLSKO. Velké změny od srpna. Bude další dovolená a nová pracovní povolení.
POLSKA. Duże zmiany od sierpnia. Będzie dodatkowy urlop i nowe uprawnienia w pracy.
Źródło: Katarzyna Domagała-Szymonek •1 lip 2022 0:01
Choć do sierpnia nie zostało wiele czasu, jest to termin, w którym mają wejść w życie przepisy wprowadzające unijne dyrektywy tzw. work-life balance. Zmiany zaproponowane przez rząd są obszerne – dłuższy urlop, więcej elastyczności w organizowaniu pracy, nowe zasady zawierania umów o pracę. Zdaniem pracodawców polski projekt jest dużo bardziej obciążający niż sama dyrektywa i będzie stanowił dla nich nie lada wyzwanie.
Dodatkowy urlop dla rodziców, więcej uprawnień pozwalających pogodzić pracę z opieką nad dziećmi – projekt zakłada wiele zmian.
- Nadchodzi duża nowelizacja Kodeksu pracy, o której mówi się od kilu lat. Swoim zakresem obejmie m.in. urlopy rodzicielskie (wydłuży je o 9 tygodni), zasady zawierania i wypowiadania umów o pracę czy wydłużenia czasu trwania uprawnień dla pracujących rodziców, wprowadzi większą elastyczność.
- Kolejną już wersję projektu resort pracy przedstawił 6 czerwca, czyli na niecałe 2 miesiące przed zakładanym wejściem w życie przepisów. Jednak dziś nikogo nie dziwią prowadzone na ostatnią chwilę prace nad wprowadzeniem unijnej dyrektywy do polskiego prawa (jej treść znamy od czerwca 2019 r.).
- – Można powiedzieć, że to już tradycja – komentuje Marcin Frąckowiak, radca prawny z kancelarii Sadkowski i Wspólnicy, ekspert BCC ds. zbiorowego oraz indywidualnego prawa pracy, który przyznaje, że aby rząd zdążył do sierpnia, konieczne będzie błyskawiczne procedowanie nowych przepisów. A nie od dziś wiadomo, że pośpiech nie jest dobrym doradcą.
Rząd prowadzi prace nad wprowadzeniem dwóch unijnych dyrektyw, tzw. dyrektyw work-life balance. Najnowsza wersja nowelizacji Kodeksu pracy, gdzie zaproponowane zmiany mają się znaleźć, została opublikowana 6 czerwca.
Wynika z niej, że mimo długiej drogi do ostatecznego zakończenia prac, nadal terminem obowiązującym dla wejścia nowych przepisów w życie jest sierpień 2022 roku. Czyli w praktyce już za niecałe dwa miesiące przedsiębiorcy będą musieli mieć na głowie dużo więcej obowiązków. Co dokładnie się zmieni?
Dłuższy urlop rodzicielski
Zdaniem Marcina Frąckowiaka, radcy prawnego z kancelarii Sadkowski i Wspólnicy, eksperta BCC ds. zbiorowego oraz indywidualnego prawa pracy, najistotniejszą zmianą, jaką wprowadzi nowelizacja Kp, jest znaczne wydłużenie urlopu rodzicielskiego.
Obecnie rodzice mają do wykorzystania 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego, natomiast po zmianach do wykorzystania będzie 41 tygodni (w przypadku ciąży pojedynczej). Przy czym 9 tygodni będzie przysługiwało wyłącznie ojcu dziecka (przy założeniu, że to matka wykorzystała pozostałe tygodniu urlopu; jeśli zrobił to ojciec, wtedy dodatkowe 9 tyg. przysługiwać będzie matce). Jeśli rodzic nie wykorzysta tych dni, wolne przepadnie.
Obecnie rodzice mają do wykorzystania 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego
– Taka zmiana będzie nas dużo kosztować. Pracodawcy w Polsce już dzisiaj są zobligowani respektować jedne z najdłuższych urlopów związanych z rodzicielstwem, a po zmianach będą musieli przywyknąć do tego, iż oprócz kobiet również mężczyźni będą długotrwale nieobecni w pracy – komentuje tę zmianę przedstawiciel BCC. I dodaje, że nasz rząd wyszedł tu nieco przed szereg, bowiem dyrektywę można było inaczej wdrożyć. Mniej obarczające było podzielenie obecnego wymiaru urlopu rodzicielskiego pomiędzy kobiety i mężczyzn bez zwiększania jego puli.
Jednak zdaniem wiceprzewodniczącego OPZZ Sebastiana Koćwina zmiana ta, choć bardzo dobra w swoich intencjach, może nie być wykorzystywana na skalę masową.
– Rodzice w trakcie tego urlopu będą pobierali 70 proc. wynagrodzenia. Biorąc pod uwagę, że skierowany jest on do mężczyzn i to oni zarabiają więcej, nieraz w dużej części utrzymując rodziny, takie obniżenie pensji przez dwa miesiące może stanowić duży problem do przeskoczenia. Widzę tu również pewną nieścisłość, kobiety bowiem chcąc skorzystać urlopu rodzicielskiego, jeśli w odpowiednim czasie złożą wniosek, pobierają 80 proc. swojej pensji. Dlatego podejrzewam, że mężczyźni nie będą skorzy do korzystania z tego rozwiązania – komentuje Sebastian Koćwin.
Przypomina też, że obecnie z dwutygodniowego urlopu ojcowskiego korzysta zaledwie połowa uprawnionych ojców. To i tak dużo, bo jeszcze kilka lat temu ich liczba była znacznie mniejsza. Zachęcić ich do spędzenia 2 tygodni z nowo narodzonym dzieckiem, może inna zapisana w noweli zmiana. Obecnie na wybranie urlopu ojcowskiego mają dwa lata, po zmianie będzie to rok.
Więcej dni wolnych, w tym nieodpłatny urlop opiekuńczy
Nowelizacja zakłada również wprowadzenie dodatkowych dni wolnych. Pierwsza opcja to nieodpłatny urlop opiekuńczy wynoszący do 5 dni w roku, który pracownicy mogliby wykorzystać na zapewnienie opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych. Jednak i tu prawodawca stawia sporo warunków do spełnienia.
– Krąg członków rodziny został w projekcie określony bardzo wąsko i obejmuje wyłącznie syna, córkę, matkę, ojca lub małżonka. Zgodnie z projektem w ramach urlopu opiekuńczego nie będzie zatem możliwa opieka nad rodzeństwem, dziadkami bądź innymi członkami rodziny, jeżeli nie mieszkają z pracownikiem. Urlop nie będzie udzielony ad hoc, ale będzie wymagał planowania. Projekt przewiduje, że wniosek urlopowy należy złożyć 3 dni przed rozpoczęciem urlopu, wskazując osobę wymagającą znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych, przyczynę, stopień pokrewieństwa lub w przypadku osoby niebędącej członkiem rodziny – adres zamieszkania tej osoby – precyzuje Agnieszka Nowak-Błaszczak, counsel w kancelarii Wolf Theiss.
Nowelizacja zakłada również wprowadzenie dodatkowych dni wolnych.
Kolejnym rozwiązaniem, jakie planuje wprowadzić rząd, jest płatne zwolnienie od pracy w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli konieczna jest natychmiastowa obecność pracownika. Pracownik, który zadedykuje się z niego skorzystać, będzie otrzymywał 50 proc. swojej pensji (wyliczana ona będzie na tych samych zasadach, co za urlop wypoczynkowy).
– Obydwa te rozwiązania nie są specjalnie ciekawe dla pracowników; jedno zapewnia tylko połowę wynagrodzenia, drugie nic. Jednak są to dodatkowe urlopy, które będą funkcjonować poza tymi, które już mamy. A większy wybór daje pracownikom większe możliwości – komentuje wiceprzewodniczący OPZZ.
Większa grupa pracowników chronionych
Kolejną ze zmian, jakie mają wejść w życie wraz z projektem ustawy, jest rozszerzenie grupy pracowników chronionych. Ministerstwo proponuje, by zakaz zatrudniania pracownika wychowującego dziecko, bez zgody tego pracownika, w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 139 (czyli w systemie przerywanego czasu pracy), jak również delegowanie go poza stałe miejsce pracy, dotyczył rodziców dzieci w wieku do 8., a nie do 4. roku życia, jak zakładano wcześniej.
– Proponowana zmiana ma na celu (…) wydłużenie okresu, w którym pracownikowi nie będzie można bez jego zgody polecać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy, jak również delegować poza stałe miejsce pracy. W obowiązującym stanie prawnym wiek dziecka został już tak określony w przypadku korzystania z takiego uprawnienia np. przez członków korpusu służby cywilnej – podkreśla w uzasadnieniu resort pracy.
Rozszerzona zostanie grupa pracowników chronionych.
Pracodawcy są tu zgodni, że ta niby niewielka zmiana może mieć ogromne konsekwencje dla firm. Bowiem spowoduje, że wszystkie te firmy, gdzie pracuje się na zmiany, pojawiają się sezonowe „skoki“ czy konieczne są podróże służbowe, mogą mieć problem z bezproblemową organizacją pracy. Zmiana może spowodować, że znacznie zwiększy się liczba pracowników korzystających z tego uprawnienia.
Projekt zakłada także prawo rodziców dziecka do lat 8 do wnioskowania o bardziej elastyczną organizację pracy i ochronę przed niekorzystnym traktowaniem z powodu korzystania przez pracownika z uprawnień przysługujących na podstawie przepisów Kodeksu pracy. Pracownik będzie mógł dostosować swoją organizację pracy do potrzeb. Pozwolić ma w tym wprowadzenie elastycznego czasu pracy czy przerywanego czasu pracy dla rodziców dzieci do 8. roku życia.
– Problem polega na tym, że pracodawca wcale nie musi wyrazić na to zgody, ale będzie musiał uzasadnić swoją odmowę. Niestety z moich doświadczeń wynika, że jeśli nie będzie pozytywnie nastawiony do tego typu rozwiązań, znajdzie mnóstwo powodów do odrzucenia takiego wniosku. Mimo to zachęcam do podejmowania prób, bo to bardzo korzystne rozwiązanie, które z pewnością będzie jednym z elementów negocjacji ze związkami zawodowymi – wskazuje Sebastian Koćwin.
Dodatkowo, pojawia się obawa, że dla matek, które zdecydowanie częściej opiekują się dziećmi, zmiana ta jest niedźwiedzią przysługą. Pracodawcy wiedząc, że dopiero po ukończeniu 8. roku życia przez ich pociechy, zyskają w pełni dostępnego pracownika, to podczas rekrutacji – jeśli będą mieli wybór – postawią na mężczyzn.
– To obawa nieco na wyrost; musimy iść w kierunku rozwiązań europejskich i to krok w dobrą stronę, szczególnie biorąc pod uwagę dość dobrą sytuację na rynku pracy – odnosi się do problemu Sebastian Koćwin.
Termin mało realny
– Oceniając całość wdrażanych zmian, widzę duży wzrost nowych zobowiązań pracodawców i obciążeń administracyjnej obsługi procesów zatrudnienia. Dostosowanie się do nowych wymogów, zagrożonych często karami, będzie wymagało więcej czasu niż proponowany przez rząd dzień 1 sierpnia 2022 roku – komentuje Robert Lisicki, dyrektor departamentu pracy Konfederacji Lewiatan.
Przyznaje, że wiele z projektowanych przepisów wciąż budzi wątpliwości co do ich zastosowania w przyszłości.
Projekt przewiduje nowe uprawnienia rodziców
– Projekt przewiduje nowe uprawnienia rodziców. Potrzeba godzenia życia zawodowego z rodzinnym ma istotne znaczenie, takie działania wielu pracodawców wdraża od dawna. Rodzi się jednak pytanie, czy tak wiele regulacji nakierowanych na rodziców nie wywoła skutków odwrotnych od zamierzonych – utrudni zatrudnianie rodziców i doprowadzi do powstawania konfliktów pomiędzy pracownikami – wskazuje Robert Lisicki.
Także Marcin Frąckowiak przyznaje, że ustawa jest już tradycyjnie przygotowywana na ostatnią chwilę, chociaż dyrektywę znamy od 20 czerwca 2019 r. Czy faktycznie wejdzie w życie w sierpniu?
– Aby to osiągnąć, konieczne będzie błyskawiczne procedowanie w Sejmie i Senacie. Pośpiech nie ułatwia natomiast pracy, tym bardziej że zmiany, które wprowadza ustawa, pozostaną z nami na kolejne lata – podsumowuje nasz rozmówca.
Materiał chroniony prawem autorskim – zasady przedruków określa regulamin.
POLSKO. Velké změny od srpna. Bude další dovolená a nová pracovní povolení.
Zdroj: Katarzyna Domagała-Szymonek • 1. července 2022 0:01
Do srpna sice moc času nezbývá, ale právě tímto datem se mají vejít v život ustanovení zavádějící směrnice EU, tzv. rovnováha mezi pracovním a soukromým životem. Změny navrhované vládou jsou rozsáhlé – delší dovolená, větší flexibilita v organizaci práce, nová pravidla pro uzavírání pracovních smluv. Polský návrh je podle zaměstnavatelů mnohem zatěžující než samotná směrnice a bude pro ně skutečnou výzvou. Dodatečné volno pro rodiče, více práv na sladění práce s péčí o děti – projekt zahrnuje mnoho změn.
- Chystá se zásadní novela zákoníku práce, o které se diskutuje již několik let. Jeho rozsah bude zahrnovat mj. rodičovské dovolené (prodlouží je o 9 týdnů), pravidla pro uzavírání a ukončování pracovních smluv či prodlužování doby trvání nároků pro pracující rodiče zavedou větší flexibilitu.
- Ministerstvo práce představilo další verzi návrhu 6. června, tedy necelé 2 měsíce před plánovaným vstupem předpisů v platnost. Dnes však nikoho nepřekvapuje práce na zavádění směrnice EU do polského práva (její obsah známe od června 2019).
- Dá se říci, že je to již tradice – komentuje Marcin Frąckowiak, advokát ze Sadkowski i Wspólnicy, expert BCC na kolektivní a individuální pracovní právo, který připouští, že aby vláda vše stihla do srpna, bude je nutné okamžitě přistoupit k novým předpisům. A že spěch není dobrý rádce, se ví už dávno.
Vláda pracuje na zavedení dvou směrnic EU, tzv. směrnice o rovnováze mezi pracovním a soukromým životem. Poslední verze novely zákoníku práce, kam se mají navrhované změny zařadit, byla zveřejněna 6. června. Ukazuje, že i přes dlouhou cestu ke konečnému dokončení prací je termínem vstupu nových předpisů v platnost stále srpen 2022. V praxi se za necelé dva měsíce budou muset podnikatelé vypořádat s mnohem více povinnostmi. Co přesně se změní?
Delší rodičovská dovolená
Podle Marcina Frąckowiaka, právního poradce ze Sadkowski i Wspólnicy, experta BCC na kolektivní a individuální pracovní právo, je nejdůležitější změnou, kterou novela zákoníku práce přinese, výrazné prodloužení rodičovské dovolené. V současné době mají rodiče k čerpání 32 týdnů rodičovské dovolené, přičemž po změnách bude k dispozici 41 týdnů (v případě jednoho těhotenství). Nárok na 9 týdnů bude mít pouze otec dítěte (za předpokladu, že matka vyčerpala zbývající týdny dovolené, pokud to udělal otec, matka bude mít nárok na dalších 9 týdnů). Pokud rodič tyto dny nevyužije, dovolená propadá. V současné době mají rodiče k čerpání 32 týdnů rodičovské dovolené – Taková změna nás bude stát hodně. Zaměstnavatelé v Polsku jsou již povinni respektovat jednu z nejdelších dovolených souvisejících s rodičovstvím a po změnách si budou muset zvyknout na to, že kromě žen budou v práci dlouhodobě chybět i muži – komentáře zástupce BCC. A dodává, že tady naše vláda trochu postoupila, protože směrnice mohla být implementována jinak. Méně zatěžující bylo rozdělit současnou výši rodičovské dovolené mezi ženy a muže, aniž by se navýšil její fond. Podle viceprezidenta OPZZ Sebastiana Koćwina však tato změna, byť ve svých záměrech velmi dobrá, nemusí být masově využita. – Během této dovolené budou rodiče pobírat 70 % platu. Vzhledem k tomu, že je zaměřena na muže a ti vydělávají více, často velkou měrou živí rodinu, může být takové snížení platů na dva měsíce velký problém překonat. Vidím zde i určitou nepřesnost, protože ženy, které chtějí nastoupit na rodičovskou dovolenou, si při včasném podání žádosti účtují 80 procent svého platu. Proto mám podezření, že muži nebudou toužit toto řešení používat – komentuje Sebastian Koćwin.
Připomíná také, že v současnosti využívá dvoutýdenní otcovskou dovolenou jen polovina oprávněných otců. To je každopádně hodně, protože před pár lety byl jejich počet mnohem menší. Povzbuďte je, aby strávili 2 týdny s novorozeným miminkem, možná další změna napsaná v novele. Aktuálně mají na výběr otcovské dovolené dva roky, po změně to bude rok.
Více dní volna, včetně neplaceného volna na péči
Novela také počítá se zavedením dalších dnů volna. První možností je neplacené volno na péči v délce až 5 dnů v roce, které by pracovníci mohli využít k zajištění péče nebo podpory člena rodiny nebo člena domácnosti, který ze závažných zdravotních důvodů vyžaduje významnou péči nebo podporu. I zde však musí zákonodárce splnit spoustu podmínek. – Okruh rodinných příslušníků je v projektu vymezen velmi úzce a zahrnuje pouze syna, dceru, matku, otce nebo manžela. Podle předlohy nebude možné v rámci pečovatelské dovolené postarat se o sourozence, prarodiče či jiné rodinné příslušníky, pokud se zaměstnancem nebydlí. Dovolená nebude poskytnuta ad hoc, ale bude vyžadovat plánování. Návrh stanoví, že žádost o dovolenou musí být podána 3 dny před nástupem na dovolenou s uvedením osoby vyžadující významnou péči nebo podporu ze závažných zdravotních důvodů, důvodu, stupně příbuzenství nebo, jde-li o osobu, která není rodinný příslušník – adresa bydliště této osoby – upřesňuje Agnieszka Nowak-Błaszczak, advokátka Wolf Theiss. Novela také počítá se zavedením dalších dnů volna. Dalším řešením, které vláda plánuje zavést, je placené pracovní volno na 2 dny nebo 16 hodin v kalendářním roce z důvodu vyšší moci v neodkladných rodinných záležitostech způsobených nemocí nebo úrazem, je-li nutná okamžitá přítomnost zaměstnance. Zaměstnanec, který se rozhodne toto využít, dostane 50 procent své mzdy (bude se počítat stejně jako u dovolené za kalendářní rok). – Obě tato řešení nejsou pro zaměstnance nijak zvlášť zajímavá; jeden vám dává jen polovinu vašeho platu, druhý vám nedá nic. Jedná se však o další volna, která budou fungovat nad rámec těch, které již máme. A větší výběr dává zaměstnancům více příležitostí – komentuje viceprezident OPZZ.
Větší skupina chráněných pracovníků
Další ze změn, které vstoupí v platnost spolu s návrhem zákona, je rozšíření okruhu chráněných pracovníků. Ministerstvo navrhuje, aby zákaz zaměstnávání zaměstnance vychovávajícího dítě bez souhlasu zaměstnance přesčas, v noci, v systému pracovní doby uvedené v čl. 1 písm. 139 (tj. v systému přerušené pracovní doby), jakož i její delegování mimo trvalé místo výkonu práce, se týkalo rodičů dětí do 8 let, nikoli do 4 let, jak se dříve předpokládalo. – Cílem navrhované změny je (…) prodloužení doby, po kterou nebude možné zaměstnanci bez jeho souhlasu doporučovat práci přesčas, v noci, v systému přerušené pracovní doby, jakož i delegování mimo trvalé místo výkonu práce. V současném právním řádu je již věk dítěte v případě uplatnění takového práva stanoven například příslušníky služebního sboru – zdůrazňuje v odůvodnění ministerstvo práce. Skupina chráněných pracovníků se rozšíří. Zaměstnavatelé se shodují, že tato údajně malá změna může mít pro firmy obrovské důsledky. Protože to znamená, že všechny ty firmy, kde se pracuje na směny, jsou tam sezónní „záskoky“ nebo jsou nutné služební cesty, mohou mít problém s bezproblémovou organizací práce. Změna může výrazně zvýšit počet zaměstnanců využívajících toto právo. Návrh dále počítá s právem rodičů dítěte do 8 let požádat o pružnější organizaci práce a ochranu před nepříznivým zacházením z důvodu uplatnění práva zaměstnance podle ustanovení zákoníku práce. Zaměstnanec bude moci přizpůsobit svou organizaci práce potřebám. A to z důvodu zavedení pružné pracovní doby nebo přerušované pracovní doby pro rodiče dětí do 8 let. – Problém je v tom, že zaměstnavatel s tím nemusí souhlasit, ale bude muset své odmítnutí zdůvodnit. Bohužel moje zkušenost ukazuje, že pokud se k tomuto typu řešení nestaví pozitivně, najde si spoustu důvodů, proč takový návrh odmítnout. Přesto vás vybízím, abyste to zkusili, protože jde o velmi přínosné řešení, které bude jistě jedním z prvků jednání s odbory, říká Sebastian Koćwin. Kromě toho existuje obava, že pro matky, které se mnohem častěji starají o své děti, je tato změna medvědí službou. Zaměstnavatelé s vědomím, že až po dovršení 8 let jejich dětí získají plně dostupného zaměstnance, se při náboru – pokud budou mít na výběr – zaměří na muže. – Je to trochu přehnaný strach; musíme se posunout směrem k evropským řešením a to je krok správným směrem, zejména s přihlédnutím k poměrně dobré situaci na trhu práce – odkazuje k problému Sebastian Koćwin.
Termín není reálný
– Při celkovém hodnocení provedených změn vidím velký nárůst nových povinností zaměstnavatelů a administrativní zátěže procesů zaměstnanosti. Přizpůsobení se novým požadavkům, často postihované sankcemi, bude vyžadovat více času, než je den navržený vládou 1. srpna 2022 – komentuje Robert Lisicki, ředitel odboru práce Lewiatanské konfederace. Připouští, že řada navrhovaných předpisů stále vyvolává pochybnosti o jejich budoucí aplikaci.
Návrh stanoví nová rodičovská práva
– Návrh stanoví nová rodičovská práva. Potřeba sladění pracovního a rodinného života má velký význam, řada zaměstnavatelů takové aktivity dlouhodobě realizuje. Nabízí se však otázka, zda tolik nařízení zaměřených na rodiče nebude mít kontraproduktivní dopady – ztíží zaměstnávání rodičů a povede ke konfliktům mezi zaměstnanci – upozorňuje Robert Lisicki. Marcin Frąckowiak také přiznává, že zákon se tradičně připravuje na poslední chvíli, ačkoli směrnici známe již od 20. června 2019. Vstoupí skutečně v platnost v srpnu? – Aby toho bylo dosaženo, bude nutné v Sejmu a Senátu postupovat rychle. Spěch však práci neusnadňuje, tím spíše, že změny, které zákon přináší, nás zůstanou i v dalších letech, shrnuje náš partner.
Materiál chráněný autorským právem – pravidla pro využití jsou uvedeny v předpisech (regulamin).